Rekomendacje do Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2015 rok

Po mojej prośbie, Rada Działalności Pożytku Publicznego Miasta Lublin dostała do zaopiniowania Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2015 rok (tutaj załączam treść). Zachęcam do przesyłania do mnie swoich uwag (kontakt@krzysztofjakubowski.pl).

Zamierzam zgłosić uwagi, opracowane przez wolontariuszy Fundacji Wolności w tegorocznym monitoringu funduszu korkowego:

1. Wprowadzenie corocznych badań lub sondaży wśród młodzieży pozwalających określić zachodzące pod wpływem Gminnego Programu zmiany m. in. w postrzeganiu zachowań ryzykownych, kontaktów z alkoholem czy substancjami psychoaktywnymi. Badania powinny być szczegółowe, pozwalać porównywać ich wyniki rok do roku, być reprezentatywne. Nie do zaakceptowania jest fakt, by dyrektorzy szkół nie zgadzali się na prowadzenie badań statystycznych, które pozwalają lepiej dopasować działania do wymagań lokalnego środowiska. Badania powinny badać długofalowe zmiany. Badania powinny wskazywać gdzie jakie działania należy podjąć (nie tylko profilaktyczne, ale także informacyjne, czy związane z kontrolą sprzedaży alkoholu nieletnim), na ich podstawie powinna powstać i być aktualizowana mapa zagrożeń problemami uzależnień i przemocą. Ponadto co roku powinny być prowadzone także inne badania, diagnozy, ekspertyzy dotyczące nie tylko młodzieży i nie ukierunkowane wyłącznie na działania profilaktyczne. Badania powinny być publikowane w internecie (np. na stronie www – rekomendacja 3) w formacie umożliwiającym jego przeszukiwanie (tj. nie zawierające skanów). – w GP 2015 należy dokładnie określić rodzaj badań do przeprowadzenia. Powinny to być: przekrojowe, REPREZENTATYWNE badania młodzieży lubelskich szkół (we współpracy z Wydziałem Oświaty – objęcie bezwzględnej większości szkół) pod względem uzależnień (nie tylko alko i prochy, ale także anaboliki, seks, internet etc) – zażywanie, dostępność, postawy. Od biedy może być to zrobione jako badanie EPSAD. Dodatkowo może np. badania nt. Rozpowszechnienie picia napojów alkoholowych oraz używania narkotyków wśród mieszkańców Lublina, wraz z sondą co mieszkańcy sądzą o zmianie punktów sprzedaży alkoholu w Lublinie oraz zakazu sprzedaży alkoholu na imprezach współorganizowanych przez miasto (juwenalia) lub na imprezach masowych ogółem. Inspiracji szukać można w Krakowie.

2. Wprowadzenie ewaluacji opierającej się nie tylko na ocenach ilościowych, ale także jakościowych oraz zbieraniu informacji zwrotnej. Oceny jakościowe powinny dawać odpowiedzi na pytania o celowość, efektywność, skuteczność i ciągłość prowadzonych działań. Wskaźniki jakościowe powinny być uzyskiwane na podstawie badań np. ankiet. W przypadku Celu I badania nie przeprowadza się, w przypadku Celu II badanie przeprowadza podmiot realizujący zadanie, w przypadku Celu III badanie przeprowadza powinien podmiot realizujący zadanie lub podmiot zewnętrzny. Opracowane wyniki badań powinny być opracowane przez fachowca, np. wspólnie z corocznymi badaniami, diagnozami, ekspertyzami (rekomendacja 1) celem określenia oceny jakościowej. Badaniami można objąć tylko część klientów, jednak powinny być one reprezentatywne i porównywalne. Nie dla wszystkich zadań niezbędne jest określanie wskaźników jakościowych (np. przy dożywianiu dzieci czy realizacji procedury WRKI), dla niektórych jest wręcz niemożliwe (np. przy jednorazowej anonimowej poradzie udzielonej przez telefon zaufania). Istnieje jednak grupa zadań, dla których ocena jakościowa (oceniająca np. wzrost wiedzy nt. Zagrożeń zdrowotnych powodowanych przez alkohol) i informacja zwrotna (np. czy udzielona pomoc była wystarczająca) są niezbędną informacją. Ocena jakościowa jest cenną informacją określającą celowość, efektywność, skuteczność działań. – w GP 2015 należy wpisać opracowanie w bieżącym roku procedury ocen jakościowych i ich testowe wprowadzenie, natomiast od roku przyszłego objęcie nim wszystkich podmiotów realizujących zadanie z celów 2 i 3

3. Założenie strony internetowej, która na bieżąco informuje o prowadzonych w ramach Gminnego Programu działaniach. Ponadto na stronie powinny się znaleźć informacje np. jak rozpoznać uzależnienie, jak zadbać o siebie, żyjąc z uzależnionym partnerem, co zrobić gdy uzależniony nie chce się leczyć, gdzie szukać pomocy. Nie powinno także zabraknąć informacji nt. Spotkań grup terapeutycznych, wsparcia, anonimowych alkoholików itp. Strona powinna się skupiać, w szczególności na uzależnieniach od alkoholu i narkotyków, przemocy domowej, ale także zawierać informacje nt. innych uzależnień. Wzorem może być tutaj strona http://sprawyspoleczne.krakow.pl/profilaktyka_uzaleznien. Strona powinna być promowana przy wszystkich działaniach edukacyjno-informacyjnych. Brak wiedzy na temat miejsc szukania pomocy został w przeprowadzonych w Lublinie badaniach wskazany za ogromny problem. – zadanie można zlecić NGOsom pod warunkiem wpisania w tego w GP 2015. Strona Gminnej Komisji wola o pomstę do nieba. Ambitnie byłoby stworzyć interaktywną mapę (gdzie co jest realizoawne, gdzie można uzyskać pomoc) oraz kalendarza (kiedy wydarzenia acykliczne?). tutaj też Kraków może być inspiracją, ale to takie minumum.

4. Zapisanie w Gminnym Programie kwot jakie są przeznaczone na realizację poszczególnych celów, np. w formie procentowej. W chwili obecnej kwoty te zapisane są wyłącznie w budżecie, co utrudnia dyskusję na temat ich racjonalności. Bardzo dobrze obrazuje to przykład wydatkowania 50% środków z Gminnego Programu na budowę Orlików. To obowiązkowo. Inaczej znów kasa pójdzie na Orliki.

5. Wprowadzenie zarządzenia Prezydenta określającego skład, organizację i sposób powoływania Gminnej Komisji oraz ich kadencji. W skład gminnej komisji powinni wchodzić przede wszystkim przedstawiciele tych służb i instytucji, którzy w swojej pracy zawodowej mogą spotkać się z problemami związanymi z alkoholem. Będą to więc reprezentanci pomocy społecznej, poradni odwykowych i podstawowej opieki zdrowotnej, policji, placówek oświatowo-wychowawczych, a także organizacji pozarządowych (w tym przedstawiciele wskazani przez Radę Działalności Pożytku Publicznego Miasta Lublin), w tym stowarzyszeń abstynenckich. Do składu gminnej komisji można też zapraszać przedstawicieli Kościoła (lub innych związków wyznaniowych) ze względu na ich znamienną rolę, jaką odgrywają w społecznościach lokalnych. Podstawowym kryterium wyboru powinny być kompetencje. W skład Komisji nie powinni wchodzić radni miasta Lublin, jako, że podważa to zaufanie do wykonywania mandatu radnego, w szczególności poprzez wprowadzenie zależności finansowej pomiędzy radnymi a prezydentem. Należy pamiętać, iż absolutorium i przyjęcie sprawozdania z wykonania Gminnego Programu jest udzielane właśnie przez radnych. Należy także rozważyć możliwość wprowadzenia limitu kadencji, w których członek może zasiadać pod rząd w Gminnej Komisji. Istotnym jest aby procedura naboru była jawna i przejrzysta, najlepiej w formie konkursu lub naboru. Brak przejrzystych reguł przy powoływaniu członków Gminnej Komisji zawsze rodzi podejrzenia o kumoterstwo. Określenie organizacji prac Gminnej Komisji (np. rodzaj, liczba i zakres obowiązków podkomisji) oraz jej kadencji dodatkowo usprawniłoby jej prace.

6. Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych, w szczególności poprzez dofinansowanie remontów i adaptacji placówek, doposażenie czy pokrycie czynszu powinno być równo dostępne dla wszystkich podmiotów. Ponadto kwoty wsparcia nie powinny przekraczać kwoty przeznaczonej na realizację zadań – o ile te w ogóle są realizowane na obiektach wybudowanych w ramach wsparcia. Postuluje się zmniejszenie środków na ten cel poniżej 10% środków przeznaczonych na realizację Gminnego Programu. Zasadą ogólną powinno być uwzględnianie ww. wydatków przy realizacji zadań z Gminnego Programu.

7. Konsultacje Gminnego Programu z podmiotami zainteresowanymi powinny przyjąć bardziej sformalizowaną formę. Informacja o konsultacji Gminnego Programu powinna się znaleźć przynajmniej na stronie urzędu (być dostępna dla wszystkich) oraz powinny być o niej poinformowane wszystkie podmioty realizujące zadania w ramach Gminnego Programu w danym roku. Ewentualnie można ujednolicić sprawozdania z realizacja zadań i uwzględnić tam rubryki dotyczące np. uwag ogólnych, zgłaszanych propozycji do gminnego programu, zgłaszania zapotrzebowania na realizację zadania w dużo większym wymiarze wraz z uzasadnieniem. Wnioski powinny być publikowane na stronie (rekomendacja 3).

8. Od kilku lat realizacji nie może się doczekać zadanie dotyczące dofinansowania szkoleń dla podstawowej opieki zdrowotnej w zakresie stosowania metody wczesnego rozpoznania i krótkiej interwencji (WRKI) wobec osób nadużywających alkoholu. Powinny zostać podjęte działania na rzecz jak najszybszego sfinalizowania tego zadania. W tym celu należałoby je zrealizować wspólnie z zakupem tego programu u podmiotów leczniczych (badanie to nie jest refundowane przez NFZ) oraz przygotować i wydrukować materiały dotyczących WRKI (zarówno dla placówek Podstawowej Opieki Zdrowotnej, jak i dla Pacjentów). Działania takie od 2011 z powodzeniem prowadzi Zamość. W 2014 roku stawka za jedno badanie wynosi tam maksymalnie 26zł a badaniu poddawanych jest 3% populacji w wieku 19 – 55 lat. Przy analogicznych założeniach koszt realizacji tego zadania w placówkach Podstawowej Opieki Zdrowotnej w Lublinie wyniósłby ok. 140 tys. zł dla 5 400 osób. O skuteczności tej metody pisano m.in. w artykule „Wczesna diagnoza i krótka interwencja w praktyce medycznej”, który ukazał się w 1999 roku w 1 numerze czasopisma Alkohol i Nauka1.
To też powinno być zrealizowane.

9. Podjęcie tematu edukacji publicznej poprzez kampanie społeczne w mediach lokalnych i na billboardach. Celem tych działań powinno być po pierwsze promowanie trzeźwego stylu życia, informowania o skutkach spożywania alkoholu (zdrowotnych, społecznych, związanych z podejmowaniem ryzykowanych zachowań pod wpływem alkoholu) oraz miejsc, w których można uzyskać pomoc (np. poprzez informację o stronie www, o której mowa w rekomendacji 3).

10. Należy przyśpieszyć działania mające na celu wprowadzenie konkursów na realizację zadań przez kilka lat z rzędu. Obecnie brak pewności co do uzyskania środków w następnym roku powoduje trudności z planowaniem budżetów dla podmiotów wykonujących zadania w ramach Gminnego Programu.

11. Zmniejszenie wynagrodzenia członków Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Lublinie (np. o połowę) oraz dodatkowego wynagrodzenia dla Przewodniczącego Komisji (np. również o połowę). Wynagrodzenia członków Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Lublinie należą do jednych z najwyższych w Polsce i są trzynastokrotnie wyższe niż w Olsztynie, trzykrotnie wyższe niż w Rzeszowie i prawie dwukrotnie wyższe niż w Warszawie. Zaoszczędzone pieniądze można przeznaczyć na działania profilaktyczne.

Dodaj komentarz

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.